Uit de Atlas van A.Grolman
Drukkerij Bosch en Zoon op de Oudegracht
Drukkerij Bosch en Zoon op de Oudegracht


Op de foto is de handzetterij van de firma Bosch en Zoon aan de Oudegracht te zien. Tot in de jaren dertig van de vorige eeuw stelden de zetters de krantenpagina’s handmatig samen met behulp van loden letters. Dat was een heidens karwei waarvoor goed licht op de zetbokken (de werktafels van de zetters) vereist was. Daarom heeft de zaal op de foto grote ramen en bovendien nog vele elektrische lampen die aan lange draden vlak boven de zetbokken hangen.

Vanouds waren verschillende grafische bedrijven in de binnenstad gevestigd. Naast drukkerij Bosch en Zoon waren Abels, Van Boekhoven, De Liefde en Van de Weijer bekende bedrijven. Circa 1835 begon L.E. Bosch met een uitgeverij. Gedurende enige decennia gaf hij de Utrechtsche Volksalmanak uit, die naast de gebruikelijke almanakgegevens ook vele interessante artikelen over Utrechtse geschiedenis bevatte, waarvan diverse door Bosch zelf geschreven werden.

Vanaf 1863 was het bedrijf uitgever van het Utrechtsch Provinciaal en Stedelijk Dagblad. Deze 'krant van Bosch', tot in de jaren ’20 van de vorige eeuw de grootste van Utrecht, verscheen tweemaal per dag en had een uitgebreide lezerskring ‘in de beschaafde en hogere standen’ in de stad Utrecht en in het midden van Nederland. Daarnaast gaf de drukkerij tweemaal per week een serie van twintig plaatselijke nieuwsbladen uit in meer dan honderd gemeenten in de provincie Utrecht onder de naam Weekbladen Het Nieuws. De firma voerde ook opdrachten uit van bankinstellingen en handelsinrichtingen, die er hun waardepapieren en reclameteksten lieten drukken. Rond 1915 kwamen ruim vierduizend orders op dit gebied per jaar binnen.

Op de afdeling kleurendruk maakte men afbeeldingen van groenten en bloemen, die gebruikt werden voor zaadzakjes. Het bedrijf was succesvol en besloeg een heel gebied tussen Oudegracht 176 en de Lange Nieuwstraat. Verschillende malen, in 1884, 1896 en 1932 werd het verbouwd en uitgebreid. Toen deze foto genomen werd, waren de arbeidsomstandigheden in de grafische sector nog erg ongunstig: lange werkdagen en lage lonen. Bij drukkerij van De Weijer, die aan de Ganzenmarkt gevestigd was, leidde dat diverse malen tot stakingen.

In 1960 vestigde drukkerij Bosch zich aan de Europalaan en in 1968 fuseerde het bedrijf met drukkerij Van Boekhoven, die voorheen aan de Breedstraat gevestigd was. Twee jaar later kwam op een uitgestrekt terrein aan de Europalaan het nieuwe gebouw van de drukkerij Van Boekhoven-Bosch. Na diverse fusies ging het bedrijf op in RSDB, waarvan het hoofdkantoor in Hilversum staat, maar dat ook in Utrecht een vestiging aan de Kanaalweg heeft.



De Utrechtse kunstenaar Anthony E. Grolman (1843-1926) legde een enorme collectie van prentbriefkaarten, aquarellen, foto's, etsen en litho's aan. Deze geordende verzameling geeft een goed beeld van de stad Utrecht en haar directe omgeving rond 1900. Tekst: Jetty en Paul Krijnen. Reacties: P.Krijnen@casema.nl. Reproductie en restauratie: Foto Verhoeff www.verhoeff.com de pasfoto specialist Bron:Ons Utrecht