Uit de Atlas van A.Grolman
De firma Bosshardt in de Twijnstraat 1907
De firma Bosshardt in de Twijnstraat 1907


Deze rekening van de firma H.A. Bosshardt, op naam van mevrouw Grolman gesteld, vond zijn weg naar de verzameling van Anthony Grolman vanwege de afbeelding van een aantal huizen op de hoek van de Nicolaasstraat en de Twijnstraat, vanouds een drukke winkelstraat.

Een heel bekende telg uit de familie Bosshardt (haar vader Lambertus werd op de Twijnstraat geboren) is Leger des Heils Majoor A. Bosshardt, geboren in 1913, die in haar jeugd deze winkel regelmatig bezocht. De thans in Amsterdam woonachtige Bosshardt vertelt: Het was niet de zaak van mijn ouders - wij woonden op de Nachtegaalstraat en later in Driebergen - maar van een broer van mijn vader. Oom Hendrik en Tante Greet en hun vier kinderen woonden boven de winkel in een ruim bovenhuis. Dat hadden ze met vier kinderen ook nodig. Het was een grote manufacturenzaak die twee panden besloeg en twee ingangen had. Binnendoor was waarschijnlijk een verbinding. Op nummer 24 was de manufacturenzaak gevestigd, op 26 een winkel in garen en band. Oom Henk werd terzijde gestaan door juffrouw Marie, waarvan ik de achternaam helaas niet meer weet. Tante Greet hielp waarschijnlijk wel eens mee in de zaak, maar was meest van tijd druk met haar huishouden. Naast de winkel was een apotheek. Verderop op het rijtje was nog de firma Rutte gevestigd. De kinderen hebben de zaak overgenomen, die verplaatst werd naar de Nobelstraat. Later was de zaak ook nog enige tijd op de Oudegracht gevestigd.

Een goede indruk van de bedrijfsperikelen waarmee een dergelijke firma in die tijd te maken kreeg is te vinden in een mapje met correspondentie tussen de firma Bosshardt en het Geneeskundig Gesticht voor Krankzinnigen te Utrecht, tegenwoordig het Willem Arntszhuis, dat zich op Het Utrechts Archief bevindt. De firma had een goede klant aan het gesticht. De rekeningen voor geleverde stoffen voor japonnen, garens, band, sokken etc. konden tot honderden guldens oplopen. Uit de correspondentie tussen 1909 en 1913 wordt wel duidelijk dat de secretaris rentmeester van het gesticht, De Balbian Verster, in een machtige positie tegenover leveranciers verkeerde en daar volop gebruik van maakte. De winkeliers konden inschrijven op opdrachten, die gegund werden aan de voordeligste aanbieder. Als niet binnen een vastgestelde termijn geleverd kon worden, moest een boete betaald worden (10 dagen te laat leveren was een boete van 2 procent) die van de rekening werd afgetrokken. Bosshardt moest bij gelegenheid zeer beleefd betogen dat hij niet eerder kon leveren, omdat de termijn gewoon te kort was. Geleverde stoffen werden op last van De Balbian Verster nauwkeurig nagewogen en als ze een fractie te licht werden bevonden werd 5 procent op de rekening in mindering gebracht. Eenmaal werd tot ergernis van Bosshardt de ene staal van een stof afgekeurd, terwijl een andere staal van diezelfde partij wel was goedgekeurd.

De overijverige secretaris-penningmeester werd op een gegeven moment door zijn kapitein-intendant tot de orde geroepen. De indruk mocht niet ontstaan dat het gesticht zich bepaaldelijk wil verrijken ten koste van een aannemer, anders loopt men gevaar dat sommige leveranciers huiverig zijn om voor eene levering in te schrijven.

Het huis op de hoek, Twijnstraat 24, gebouwd rond 1600, werd in 1866 in opdracht van H.A. Bosschart in neoclassicistische stijl verbouwd. De voorgevel is nog steeds in tact.

De Utrechtse kunstenaar Anthony E. Grolman (1843-1926) legde een enorme collectie van prentbriefkaarten, aquarellen, foto's, etsen en litho's aan. Deze geordende verzameling geeft een goed beeld van de stad Utrecht en haar directe omgeving rond 1900. Tekst: Jetty en Paul Krijnen. Reacties: P.Krijnen@casema.nl. Reproductie en restauratie: Foto Verhoeff www.verhoeff.com de pasfoto specialist Bron:Ons Utrecht